Historia Misjonarzy Klaretynów w Polsce

Początki

Historia Misjonarzy Klaretynów w Polsce rozpoczęła się w latach dwudziestych minionego wieku. Wówczas to, ze względu na dużą grupę Ślązaków, Zarząd tworzącej się wtedy Prowincji Niemieckiej planował założenie domu zakonnego na terenie Śląska. Klaretyni, przy okazjonalnych pobytach na Śląsku, poszukiwali odpowiedniego miejsca dla nowej fundacji. W roku 1931 w Miedarach, wiosce podlegającej tej parafii, rozwinęła działalność sekta Gottsgemeinde (odłam Świadków Jehowy), szybko zdobywając swoich wyznawców. Sytuacja ta zmusiła miejscowego proboszcza do poszukiwania pomocy duszpasterskiej. Korzystając z nadarzającej się sposobności ojciec Matysiok w imieniu Zgromadzenia Misjonarzy Klaretynów wyraził gotowość podjęcia się pracy duszpasterskiej w Miedarach. Pierwsze spotkanie ojców mających rozpocząć pracę w Miedarach miało miejsce w dniu 11 maja 1932 roku, a 13 maja tego samego roku nastąpiło oficjalne objęcie urzędów w nowym klaretyńskim domu zakonnym. Pierwszą wspólnotę tworzyli ojcowie: Jan Mehl, Jan Buhl Langosch, Oscar Giesder oraz brat Czech. Superiorem i ekonomem domu był mianowany ojciec Jan Mehl. Dom w Miedarach podlegał bezpośrednio pod zarząd ojca Superiora Piotra Schweiger ze Spaichingen – pełnomocnika Generała na teren Niemiec.

Rozwój Zgromadzenia w Polsce

Pracujący na tej placówce klaretyni, trwając nieprzerwanie w burzliwych i niosących wielkie zmiany wydarzeniach historii 20-wiecznej Europy, doczekali się powrotu Ziem Zachodnich do Polski. Na skutek powojennych zmian w układzie sił politycznych Europy, granice państwa Polskiego po II wojnie światowej, zostały przesunięte ze wschodu na zachód, co spowodowało, że Miedary znalazły się w granicach państwa Polskiego. Kilku członków klaretyńskiej Wspólnoty w Miedarach pozostało w swoim domu zakonnym, podejmując trud wytrwania w nowej rzeczywistości. Na miejscu pozostało trzech ojców: o. Jan Mehl – superior wspólnoty, o. Jan Hollik oraz o. Jan Buhl. Pozycja kościelno-prawna Klaretynów w diecezji była określona pozostającą w mocy umową, dlatego też fakt pozostania w Polsce i nieprzerwana działalność duszpasterska oraz zakonna dały początek istnieniu Zgromadzenia Misjonarzy Klaretynów w granicach państwa Polskiego. Stopniowo, wraz z napływem nowych członków, następował również rozwój Zgromadzenia w Polsce.

Utworzenie Delegatury Zarządu Generalnego (1974)

Zasadnicza działalność zakonna i duszpasterska Klaretynów w latach powojennych w Polsce była prowadzona na terenie Diecezji Opolskiej, z uwzględnieniem ówczesnych nowych struktur kościelnych w Polsce. Dom w Miedarach pozostawał jedynym domem Zgromadzenia w Polsce aż do lat siedemdziesiątych. Od czasu zakończenia wojny miedarska Wspólnota straciła bezpośredni kontakt ze swoją Prowincją na długie lata. Jak wszyscy pozostający kapłani, podobnie i ojcowie Ślązacy, przyjęli obywatelstwo polskie. Decydującym o pozostaniu Klaretynów w Polsce było uregulowanie przez superiora, pod koniec 1949 roku, stanu prawnego Zgromadzenia.
Klaretyni prowadzili głównie pracę duszpasterską jako administratorzy okolicznych parafii. Między innymi ojciec Jan Hollik został w 1949 roku administratorem parafii w Paczynie w dekanacie Pyskowice. Funkcję tę sprawował do śmierci, to jest do 29 listopada 1972 roku. Po nim administratorem został ojciec Jan Buhl. Ojciec Jan Mehl pełnił nieprzerwanie funkcję administratora w parafii Miedary.
Do wspólnoty miedarskiej w roku 1965 przybył nowy klaretyn – ojciec Stanisław Piórkowski, który znacznie przyczynił się do rozwoju Zgromadzenia w Polsce w latach następnych. W roku 1968 otwarto w Miedarach Nowicjat. W dniu 27.06.1972 roku wyświęcony został pierwszy klaretyn w Polsce – ojciec Piotr Morciniec.

Utworzenie Delegatury Zarządu Generalnego (1974)

W latach siedemdziesiątych zakupiono, a następnie stopniowo rozbudowywano budynek we Wrocławiu. Tutaj, decyzją Zarządu Generalnego z dnia 02.12.1974 roku, zostało przeniesione z Miedar centrum życia klaretyńskiego. Decyzją tą utworzono w Polsce Delegaturę Zarządu Generalnego. Wszystkie trzy domy (Miedary, Paczyna i Wrocław) miały tworzyć jedną Wspólnotę. Dom we Wrocławiu został domem głównym Wspólnoty i zarazem domem studiów i domem nowicjackim.

Powstanie Polskiej Delegatury Niezależnej (1982)
W dniu 06 listopada 1975 roku podpisana została umowa z Diecezją Opolską o powierzenie na stałe parafii św. Marcina w Paczynie, pieczętując tym samym faktyczną administrację tej parafii od 1949 roku. 12 grudnia 1975 roku Ordynariusz miejsca wyraził także zgodę na założenie tam domu zakonnego. Jest to także okres, od kiedy klaretyni prowadzili dość intensywną działalność powołaniową, tworząc referat powołaniowo-młodzieżowy.
Kolejnym krokiem rozszerzającym zakres działalności duszpasterskiej Klaretynów było rozpoczęcie w 1980 roku pracy w parafii Krzydlina Mała w Archidiecezji Wrocławskiej. Intencją Zgromadzenia było uczynienie w Krzydlinie Małej Klaretyńskiego Centrum Duchowego w Polsce.
Wydarzeniem najważniejszym jednak w tym okresie było ustanowienie Polskiej Delegatury Niezależnej, co nastąpiło w Jubileuszowym Roku 50-lecia przybycia Klaretynów do Polski, w dniu 16 listopada 1982 roku, dekretem Ojca Generała Gustavo Alonso. Delegatura została utworzona z „4 domów dotychczas istniejących: w Miedarach, we Wrocławiu, w Paczynie i w Krzydlinie Małej". Wobec stale rosnącej liczby kandydatów, w roku 1983 zaszła potrzeba przeniesienia Nowicjatu do innego miejsca. Dom w Krzydlinie został ostatecznie ustanowiony jako dom nowicjacki dekretem Ojca Generała Gustavo Alonso z dnia 14 stycznia 1986 roku.

Dalszy rozwój

Wraz ze wzrostem liczebnym polskich klaretynów stopniowo rozbudowywała się struktura młodego Organizmu. W roku 1988 w Warszawie utworzono Kurię Prowincjalną, a rok później – w 1989 r. – polscy Klaretyni objęli pierwszą miejską parafię w Łodzi – mieście robotniczym i środowisku tekstylno-tkackim, bliskim naszemu Założycielowi.
W roku 1990 miały miejsce pierwsze fundacje polskich klaretynów poza Polską na Wybrzeżu Kości Słoniowej w Abidjanie i w Bouaflé (to były pierwsze samodzielne misje Klaretynów polskich w Afryce). We wrześniu 1992 roku Delegatura Polska otwiera też dom w Priwałce na Białorusi. W tym samym roku pierwszy polski Klaretyn udaje sie na Syberię. Misje te mają charakter "misji ad gentes" - w Afryce jako pierwsza ewangelizacja, a w krajach wschodnich podejmowana na nowo ewangelizacja w środowiskach, gdzie przez dziesięciolecia był niszczony Kościół i miały miejsce prześladowania za wiarę katolicką.
W grudniu 1992 roku w Polsce powstaje Wydawnictwo „Palabra" oraz rozpoczyna się wydawanie czasopisma „Życie Konsekrowane". Dwóch polskich Klaretynów rozpoczyna także pracę w Niemczech we Frankfurcie nad Menem pośród polskich imigrantów.
W dniu 5 września 1993 roku ojciec Generał Aquilino Bocos Merino erygował formalnie dom w Krasnojarsku na Syberii ustanawiając go jako Dom Generalny.

Ustanowienie Prowincji Polskiej

Dekretem ojca Generała Aquilino Bocos Merino CMF, w dniu 05 listopada 1993 r. została ustanowiona Prowincja Polska, która liczyła 50 kapłanów, 11 braci, 39 studentów i 2 nowicjuszy oraz siedem wspólnot. W dniach od 10 do 16 lipca 1994 roku miała miejsce w Krzydlinie Małej Pierwsza Kapituła Prowincjalna, wypracowując dokument „Posługa Słowa Polskich Klaretynów".

Ustanowienie nowych domów

W dniu 07 listopada 1994 roku Zarząd Generalny podjął decyzję o formalnym erygowaniu trzech kolejnych domów: jeden w Zelwie na Białorusi oraz dwa na Wybrzeżu Kości Słoniowej – w Abidjanie i w Bouaflé.
13 lipca 1997 w Yamoussukro został wyświęcony pierwszy Klaretyn z Wybrzeża Kości Słoniowej – o. Valentin N'Guessan.
Latem 1996 roku polscy Klaretyni udali się na Słowację. 20 sierpnia 1997 roku Przełożony Generalny Aquilino Bocos Merino formalnie ustanowił rezydencję w Tuzinie na Słowacji oraz dom w Aczyńsku na Syberii, a oddzielnym dekretem z dnia 20 sierpnia 1997 r. ustanowiono „Misję Rosji-Syberii" obejmującą domy w Krasnojarsku i w Aczyńsku. W dniu 28 listopada 1999 ustanowiono dom w Podbrezovej na Słowacji i jednocześnie zrezygnowano, celem zintegrowania wspólnoty, z rezydencji w Tużinie.
01 czerwca 2001 w Krasnojarsku w Rosji został wyświęcony pierwszy klaretyn z Rosji – O. Maksym Popow.
W lipcu 2001 roku utworzono Prokurę Misyjną, która w ramach swojej działalności wydaje także czasopismo „Przyjaciel Misji Klaretyńskiej".
W roku 2002 rozpoczęto prowadzenie w Domu Formacyjnym we Wrocławiu „Studium Teologii Życia Konsekrowanego" dla osób zakonnych i świeckich, które obecnie funkcjonuje jako „Instytut" prowadzony przez Klaretynów przy Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu z prawem nadawania magisterium i licencjatu. W ostatnich latach w Studium tym uczestniczy ok. 40 studentów w cyklu dwuletnim.
W dniu 11 sierpnia 2003 roku utworzono rezydencję w Bratcku na Syberii, a 22 marca 2004 r. powstała rezydencja w Kudowie Zdrój, która jest domem Postulatu.
Zarząd Generalny, na posiedzeniu odbytym w dniu 29. września 2004 r., postanowił, że dla ułatwienia realnej komunikacji pomiędzy wszystkimi misjonarzami, którzy pracują w Republice Czeskiej i dania im większej stabilności personalnej oraz ułatwienia wypracowania projektu pastoralnego w tym kraju (por. CC 88 i 91), całe terytorium Republiki Czeskiej, z wszystkimi wspólnotami, które na tym terenie wówczas istniały jako przynależne do Prowincji Niemieckiej (Praga i Sokolov), oraz te, które będą utworzone w przyszłości, stały się częścią Polskiej Prowincji.
12 sierpnia 2006 roku Zarząd Prowincjalny, dokonując rewizji pozycji duszpasterskich i pełnionych prac apostolskich w Prowincji, zwrócił się do Zarządu Generalnego o zamknięcie domu w Podbrezovej na Słowacji, co nastąpiło wraz z wydanym dekretem w dniu 17 sierpnia 2006 roku.
Po koniec roku 2007 Prowincja Polska liczyła 66 ojców, 10 braci, 17 studentów, 7 nowicjuszy i 2 postulantów.
24.10.2008 roku erygowano rezydencję w Mohylewie na Białorusi, a w dniu 24 października 2009 do Prowincji Polskiej zostały przypisane domy na Syberii w Rosji (dom w Krasnojarsku oraz dwie rezydencje w Aczyńsku i Bracku).
W ramach rewizji pozycji w dniu 31 lipca 2010 r. zamknięto dom w Sokolovie w Republice Czeskiej.
04 listopada 2010 r. miało miejsce ustanowienie domu zakonnego Św. Wawrzyńca we Wrocławiu przy parafii, gdzie istnieje także prężne duszpasterstwo akademickie.
W dniu 06 grudnia 2010 r. została erygowana rezydencja „Św. Rodziny" w Krasnojarsku na Syberii.
Obecnie (w 2015 r.) Prowincja liczy 65 kapłanów, 9 braci, 22 studentów, 4 nowicjuszy i 8 postulantów.

Współpraca z innymi Organizmami Zgromadzenia

Prowincja Polska skierowała swoich 9 misjonarzy także do innych Organizmów Zgromadzenia, spośród których 4 ojców jest inkardynowanych do innych Prowincji, a pozostali przypisani zostali do innych Organizmów na czas określony. W ramach innych Organizmów polscy Klaretyni pracują w Niemczech, Austrii, Anglii, Chile, Argentynie oraz na Kubie i Filipinach.